(klik op de foto’s als je ze beter wil zien)
Het moge vreemd lijken, dat openbaar vervoer zo wordt georganiseerd dat je het weinig of niet gebruikt. Elders, in “voorsmaakje: de Antwerpse tram” (november 2019), beschreef ik hoe de vervoersmaatschappij De Lijn er alles aan doet opdat je de tram vooral niet zou nemen. Informatie ontbreekt of is fout. Je weet niet welke tram waarheen rijdt, wanneer hij komt en waar hij stopt. [En enkele weken later merkte ik in het gloednieuwe metrostation Opera dat de toegang tot het perron voor Borgerhout vakkundig geheim gehouden wordt.]
Maar er is meer: om de tram te nemen, of een bus — en om er nadien weer af stappen — heb je haltes nodig. Vaak ben je voetganger als je naar zo’n halte gaat. Het plaatsen van haltes is daarom een hele kunst. Wil je niet te veel reizigers op je voertuigen, zorg dan voor een halte die niet goed bereikbaar is.
Ik geef drie voorbeelden van haltes die je niet kan bereiken zonder een verkeersovertreding te begaan, en die daardoor ook gevaarlijk zijn.
Groenenhoek
Deze tramhalte van de lijnen 4 en 9 is vooral een afstap-halte, voor wie uit het centrum komt. Weinig mensen nemen de tram aan de Groenenhoek om naar Deurne te rijden. De tramhalte ligt op de Gitschotellei, vlak voorbij het wat moeilijke kruispunt met de Diksmuidelaan, een strategische plaats, waar veel straten samenkomen. Naast de tramhalte liggen een café met gesloten terras, enkele winkels en een supermarkt van Delhaize. Er staan vaak veel fietsen geparkeerd. Op het voetpad. De verhoogde tramhalte heeft (zoals vele andere tramhaltes) slechts één in- en uitgang. [Waarom eigenlijk? Talrijke reizigers respecteren het hekwerk niet, en klauteren op of af de halte (soms vóór de neus van de tram) om zich een omweg van enkele tientallen meters te besparen.] De in- en uitgang komt uit op het fietspad, en kan je slechts verlaten door een eind over het fietspad te gaan.
Posthofbrug – Karel Coggestraat
Dit is geen tram-, maar een bushalte, voor de lijnen 90, 91 en 92, komende van Lier, Waarloos en Kontich, via Mortsel naar Berchem Station. De bushalte ligt aan een brede weg (2×2 voor auto’s) met een ondoordringbare middenberm: de Posthofbrug. Samen met een fietsstation ligt hij op een vijftigtal meter van het kruispunt met de Karel Coggestraat. Op het trottoir werd een breed dubbelrichting fietspad gelegd, de fietsostrade f1 Antwerpen-Mechelen-Brussel, die ook snelle, gemotoriseerde fietsen toelaat (met elektrische of ontploffingsmotor). Er blijft, behalve een smalle, onbruikbare strook, geen voetpad over. Zowel het fietsstation als de bushalte is te voet niet bereikbaar. Zou het de bedoeling zijn dat deze multimodale infrastructuur alleen als overstapplaats tussen bus- en fietsstation is gedacht?
wijlen de waterbus aan de IJzerlaan
Deze bizarre situatie vermeldde ik al in “de vergeten voetganger (4) — een IJzerlaanbrug als zwakste schakel”. De waterbus op het Albertkanaal heeft niet lang gevaren. Een toegangsweg voor voetgangers was overigens niet voorzien.
en elders ?
Ook elders heb ik, bij het afstappen van een bus, haltes gezien die je weliswaar te voet kan bereiken, maar waar je als busreiziger onmiddellijk op het fietspad staat. Tot je verrassing, en tot verrassing van de fietsers, die blijkbaar de bus niet hadden gezien, of die gemakshalve veronderstellen dat er uit een halterende bus niemand stapt. De bushalte in de Simonsstraat, van de lijnen 17, 20, 21, 32 en 191, met overstap naar het metrostation Plantin, is er een voorbeeld van. Er staat geen enkele aanduiding, noch op het (fiets)wegdek, noch onder de vorm van een bord, dat de fietsers op het gevaar wijst en hen aan de voorrangsregels herinnert:
“art. 40.3.2. Bij afwezigheid van een vluchtheuvel aan de halteplaats van een voertuig voor gemeenschappelijk vervoer, moet de bestuurder die rijdt langs de kant waar de reizigers in- of uitstappen, dezen de gelegenheid laten in alle veiligheid het voertuig, het trottoir, het deel van de openbare weg voorbehouden voor het verkeer van voetgangers door het verkeersbord D9, of de berm te bereiken. Daartoe moet hij stoppen om het in- en uitstappen mogelijk te maken en hij mag slechts opnieuw vertrekken met matige snelheid.”
post scriptum, augustus 2023: Deze reeks moet ik vervolledigen, op de Noorderlaan en de Boomsesteenweg, bijvoorbeeld, of op de Frankrijklei.
